Kemanın Tarihi

Keman (veya viyolon), viyola ve çellonun(viyolonsel) da bulunduğu violin ailesinin en yüksek tondan çalan, en küçük üyesidir. Dört teli vardır. Akort sesleri pesten tize sol, re, la ve mi’dir.

Keman yayına arşe denir. Arşede yapay ya da bazen gerçek at kılının yanı sıra ham misina olarak adlandırılan bir madde de kullanılabilir.

Ayrıca yayını düzgünleştirmek, kemandan ses çıkmasını sağlamak ve sesi güzelleştirmek amacıyla arşeye reçine adı verilen madde sürülür. Ayrıca kemanda perde bulunmaz; çalan kişi kemandaki notayı, kendi müzik kulağına göre bularak çalar.

İlk Dönemler: Yaylı Çalgıların Kökeni

Antik Yaylı Çalgılar:

Kemanın atası sayılan ilk yaylı çalgılar, Asya ve Orta Doğu'da ortaya çıkmıştır.

Bu çalgılar arasında Arapların rebabı, Türklerin Guz denilen Oğuz kemençesi ve Orta Asya'nın diğer yaylı çalgıları önemli bir yer tutar.

Rebab, Guz gibi ipek veya at kılından yapılmış yay ile çalınan bir enstrümandı ve Avrupa’ya Haçlı Seferleri sırasında ulaşmıştır.

Orta Çağ Avrupa’sında Yaylı Çalgılar:

10. yüzyılda Avrupa’da, rebab ve Bizans etkisiyle çeşitli yaylı çalgılar gelişmeye başladı.

Lira de braccio, özellikle "vielle" (erken dönem kemanı), kemanın doğrudan öncüsü olarak kabul edilir.

Rönesans Dönemi: Modern Kemanın Doğuşu (16. Yüzyıl)

Keman, 16. yüzyılda Kuzey İtalya’da ortaya çıkmıştır. Keman türü çalgılara dair ilk temiz kanıt Gaudenzio Ferrari'nin 1530 yılında çizdiği Madonna of the Orange Tree eserinde görülmektedir.

İlk modern keman örnekleri, Andrea Amati tarafından tasarlanmıştır.

Cremona şehri, keman yapımcılığının merkezi haline geldi. Amati ailesinin yanı sıra Stradivari ve Guarneri gibi usta yapımcılar, kemanın modern formunu geliştirdi.

Barok Dönemi (17.-18. Yüzyıl): Kemanın Yükselişi

Barok dönemde keman, Avrupa’da yaygınlaşmış ve orkestralarda önemli bir yer edinmiştir.

Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach ve Arcangelo Corelli gibi besteciler, kemanın popülerleşmesine büyük katkıda bulunmuştur.

Keman teknikleri bu dönemde hızla gelişmiş ve virtüözlük kavramı ön plana çıkmıştır.

Klasik ve Romantik Dönem (18.-19. Yüzyıl)

Keman, klasik dönemde orkestra ve oda müziğinde vazgeçilmez bir çalgı haline geldi.

Wolfgang Amadeus Mozart ve Ludwig van Beethoven, keman konçertolarıyla çalgının teknik kapasitesini artırdı.

Romantik dönemde ise Niccolò Paganini, keman virtüözlüğünü zirveye taşıdı. Paganini’nin eserleri, kemanın hem teknik hem de duygusal ifadede ne kadar güçlü olduğunu gösterdi.

Modern Dönem (20. Yüzyıl ve Sonrası)

yüzyılda keman, hem klasik müzikte hem de caz, halk müziği ve popüler müzikte yer buldu.

Elektronik teknolojilerin gelişmesiyle birlikte elektrik kemanlar üretildi.

Günümüzde keman, hem solo çalgı hem de orkestra çalgısı olarak dünya çapında en popüler enstrümanlardan biridir.

Kemanın Günümüzdeki Yeri

Keman, zengin tarihine dayanarak hem geleneksel hem de modern müzik türlerinde kullanılmaktadır.

Enstrümanın yapısı, Stradivari ve Guarneri gibi ustaların standartlaştırdığı formu büyük ölçüde korumuştur.

Yazar: Emircan Aktaş